Tìm kiếm trước khi có Google (edit)

https://genk.vn/truoc-khi-co-google-cu-dan-mang-tien-hanh-tim-kiem-nhu-the-nao-20200813123226152.chn

Bibliometrics - đo lường thư mục là cách thức tạo ra các liên kết giữa các văn bản và rồi cho chúng đi theo hệ thống mạng. Cách thức này đặc biệt hữu ích khi người dùng tìm những chủ đề với những thuật ngữ chuyên môn thay đổi liên tục.

Một trong những yếu tố quan trọng nhất của thời buổi chia sẻ thông tin qua Internet chính là các chuyên gia có chuyên môn, từ thủ thư cho tới các học giả cho tới những người có thú vui tìm hiểu, họ chính là những người chuyên tâm nuôi dưỡng kho tàng kiến thức và sắp xếp chúng cho người khác tìm. Nhờ đó, bàn tay can thiệp của con người hiện hữu rõ, ngay cả khi AI và các công cụ tìm kiếm xuất hiện. Chúng ta hiểu rằng sức người thì kiến thức mới được chia sẻ online, và chúng ta phải tự tìm ra đâu mới là nguồn uy tín dựa trên một vài trang web được điều hành bởi các tổ chức lớn, đặc biệt là các trường đại học và các tổ chức nghiên cứu.

Thực tế, công cụ tìm kiếm đầu tiên là các thư viện ảo, và nhiều người dùng hiểu rằng giá trị của thư viện nằm ở việc chúng là của công. Khi tự động hóa dần xuất hiện, thủ thư và chuyên gia sách bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo, chúng ta mất mát nhiều lắm. Những giá trị chung bị thay thế bởi những nền tảng khổng lồ phục vụ cho việc quảng cáo, như là Yahoo! Hay Google.

Ngày nay, ý kiến chuyên môn thường tới từ nguồn ngoài và được tối ưu hóa, hậu thuẫn về mặt tài chính bởi người trả giá cao nhất trên AdWords. Điều này đã tạo khoảng cách lớn giữa tri thức và quảng cáo trên các nền tảng công cụ tìm kiếm, nhất là khi một người muốn tìm hiểu về những vấn đề phức tạp. 

Theo một cách nào đó, hành động “tìm kiếm” của thời nay đã làm xói mòn niềm tin của ta vào ý kiến chuyên gia cũng như chính tư duy phản biện của cá nhân, những thứ vốn được hậu thuẫn bởi những sự thật và các nghiên cứu được xây dựng chặt chẽ, và khiến chúng ta dễ bị “dắt mũi” bởi những nội dung độc hại. Công cụ tìm kiếm có thể giúp ta dễ dàng tìm ra những thông tin tầm thường, nhưng lại làm ta quên đi giá trị của quá trình điều tra, tìm hiểu chậm chạp nhưng chắc chắn.

Tôi không muốn hoài niệm quá mức: tôi không muốn quay về cái thời phải tìm kiếm nội dung qua các hyperlink đâu, và tôi cũng dùng Google nhiều như bao người khác. Nhưng cái cách Google hoạt động, nhờ có PageRank, thì một website mà có càng nhiều đường link tới từ những nguồn có tầm ảnh hưởng rộng, kết quả sẽ càng dễ hiện ở những trang đầu tiên. Điều này khiến lưu lượng người truy cập sẽ đổ dồn về một số trang web lớn.